KARMAŞIK ve KEDERLİ BİR ŞEY ŞU YAS

Elisabeth Kübler-Ross, ölüme yakın deneyimler üzerine öncü bir psikiyatristtir. 1969'da yayımladığı "Ölüm ve Ölmek Üzerine" kitabında tanıttığı beş aşamalı model; inkâr, öfke, pazarlık, depresyon ve kabullenme aşamalarını içerir ve "Kübler-Ross modeli" olarak bilinir. Bu model, büyük kayıplar veya travmalar yaşayan bireylerin yas süreçlerini anlamada kullanılır. Kübler-Ross, bu aşamaları savunma mekanizmaları ve zor durumlarla başa çıkma yolları olarak tanımlamıştır. Model, iş hayatında da önemlidir. İş yaşamındaki kayıplar ve değişiklikler, bireylerin yas sürecini etkiler ve bu aşamalar, duygusal tepkileri yönetmek için bir çerçeve sunar. Modeli bilmek, liderlerin ve çalışanların değişimlerle başa çıkmasını kolaylaştırarak daha anlaşılır bir ortam sağlayabilir.

Kübler-Ross'un Beş Evresi

✔️İnkar: Birey, kaybın gerçekliğini kabul edemez. Bu evre, bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkar ve bireyin duygusal olarak hazırlanması için zaman tanır. İş Hayatında: İş kaybı, büyük bir başarısızlık veya şirkette yaşanan beklenmedik bir değişiklik karşısında bireyler, durumu inkâr edebilir ve sorunun varlığını kabul etmekte zorlanabilir. “Bu benim başıma gelmiş olamaz.”

✔️Öfke: Birey, kaybın haksızlığını ve acısını hisseder. Öfke, genellikle kendine, başkalarına veya duruma yönelir. İş Hayatında: Bireyler, adaletsizlik veya kontrol kaybı hissettiklerinde öfke duyabilirler. Örneğin, işten çıkarma ya da şirkette yaşanan olumsuzluklardan doğan zorluklar ya da değişimler karşısında öfke hissedebilir. “Bu neden oluyor? Suçlu kim?”

✔️Pazarlık: Birey, kaybı geri almak veya acıyı azaltmak için pazarlık yapar. Genellikle bu evre, "Eğer... olsaydı" gibi düşüncelerle karakterizedir. İş Hayatında: Bireyler, işlerini veya statülerini korumak için çeşitli yollar arayabilirler. “Bunun olmamasını sağlayın ve karşılığında ben....yapacağım.”

✔️Depresyon: Birey, kaybın gerçekliğini kabul eder ve derin bir üzüntü hisseder. Bu evre, genellikle içe kapanma ve umutsuzluk ile karakterizedir. İş Hayatında: Bireyler, başarısızlıklar veya kayıplar karşısında depresif duygular yaşayabilirler. Bu, motivasyon kaybı ve verimlilik düşüşü ile sonuçlanabilir. “Bir şey yapamayacak kadar üzgünüm.”

✔️Kabul: Birey, kaybın kaçınılmaz olduğunu kabul eder ve yeni bir gerçeklikle yaşamayı öğrenir. Bu evre, genellikle bir yeniden yapılanma ve iyileşme sürecini içerir. İş Hayatında: Bireyler, yeni duruma uyum sağlayarak ve yeni olanaklar arayarak kabul evresine ulaşabilirler. Bu, değişimle başa çıkma ve yeniden motivasyon kazanma anlamına gelir. “Olanlarla barışığım.”

Kübler-Ross, yas evrelerinin belirli bir sırayla yaşanacağını öne sürmez. Bu aşamalar kişisel, kültürel, durumsal faktörlere göre farklı hızlarda veya sıralarda yaşanabilir. Bireyler, aşamalara geri dönebilir veya bazı aşamalarda uzun kalabilir. Her birey kendi hızında bu aşamalardan geçer. Lütfen, arkadan ittirmeyiniz! Yol gösteriniz, kolaylaştırıcı olunuz.

Kıymetle kalın,

Elif Yeniçeri