DİKKAT! YIKICI DUYGU: HASET

Lacan, “haset, bir eksiklik hissinden kaynaklanır” derken, Melanie Klein ise Haset ve Şükran kitabında haseti, özünde derin bir yoksunluk ve ona bağlı olarak ortaya çıkan güçlü bir yıkıcılık olarak ele almıştır.  Klein "bu yıkıcılık kişinin sahip olamadığı her şeyin yok olmasını arzulamasıyla ilgilidir” der. Yıkıcı duygular arasında belki de ilk sıralarda olan ve teolojilerde yedi büyük günahtan biri olarak bilinen duygudur haset.

📌 Günlük hayatta karşılığı ise; komşunuzda olan bir şey sizde yoksa, komşuda da olmasın istiyoruz. İş hayatında "ben başaramadım, sen de başaramazsın" yaklaşımı hâkim. Sosyal medyada ise bazı yorumlar, "ben senin yaşadığın hayata sahip değilim, sen de sahip olamazsın" mesajlarını içeriyor ve buradaki ironi ise insanlar, yaşamlarının önemli bir kısmını bu kişileri takip ederek ve yorumlarını okuyarak harcıyorlar. Girişimci ruhlu biri heyecanla bir işe ya da projeye başlayacağını anlattığında, "sen yapamazsın, paranı, zamanını boşa harcama, üzülürsün" deniyor. Okul koridorlarında bu durum, akran zorbalığı ile birleşerek kendini gösteriyor.

📌 Haset, psikolojik olarak yıkıcı bir duygudur. Araştırmalar, haset duygusunun kişinin özsaygısını zedelediğini ve kronik strese yol açtığını göstermektedir. Haset eden bireyler, sürekli olarak başkalarının başarılarına odaklanarak kendi potansiyellerini gölgede bırakırlar. Bu durum, iş hayatında verimliliği ve yaratıcı düşünmeyi engeller. İş yerinde haset, iş birliğini ve ekip ruhunu zedeler. Başarılı meslektaşların başarılarını küçümsemek veya engellemeye çalışmak, kişisel ve kurumsal gelişimi durdurur, çalışan motivasyonunu ve iş tatminini olumsuz etkiler. Liderlik pozisyonlarında ise haset, daha ciddi sorunlara yol açar. Bir liderin haset duygusu, hem kendi performansını hem de ekibin verimliliğini düşürür. Bu duygu, liderin çalışma arkadaşının önerilerini küçümsemesi veya görmezden gelmesiyle ekip içindeki inovasyonu ve ilerlemeyi engeller, güveni ve iş birliğini zedeler. Sonuç olarak, çalışanlar motivasyonlarını kaybeder ve işyerinde toksik bir atmosfer oluşur, bu da yüksek devir oranlarına ve düşük iş tatminine neden olur.

📌 Sosyal medya, haset duygusunu besleyen önemli bir platform haline geldi. Sürekli olarak başkalarının hayatlarının mükemmel anlarını görmek, kişilerin kendi yaşamlarını değersiz hissetmelerine neden olabilir. Bu durum, mental sağlığı ciddi şekilde etkiler.

📌 Bir Toplumsal Örnek: Lucescu'nun Sözü

Hayattan bir örnekle bitirelim: Bir zamanlar Galatasaray, Beşiktaş ve Türkiye A Milli Takımın ’da teknik direktörlüğünü yapmış olan Mircea Lucescu, Beşiktaş’tan ayrılırken şöyle demişti: "Bizim Romanya’da, bir komşunun çiftliği, koyunu, kuzusu varsa bizim de olsun diye uğraşırız. Ama Türkiye’de, komşunun koyunu var bizde yoksa, komşunun koyununu, kuzusunu öldüreyim diye uğraşıyorsunuz. Ben burada yapamam." Bu sözler, haset duygusunun toplumsal yapımızda ne denli derinlere işlediğini göstermektedir. 💫

Kıymetle kalın,

Elif Yeniçeri