İŞ DÜNYASINDA SUİSTİMAL: Tehdit mi, Yönetilebilir Bir Risk mi?
- Elif Yeniçeri
- 23 Eyl
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 24 Eyl
📌İş dünyasında suistimal, yalnızca finansal kayıplara değil, şirketin itibarı ve kurumsal kültürüne de ciddi zararlar verebilecek kritik bir sorundur. KPMG ve TEİD (Türkiye ve Etik ve İtibar Derneği) araştırmalarına göre; Türkiye’de her dört şirketten biri son iki yılda en az bir suistimal vakası yaşamıştır. Üretim, finans ve satış-pazarlama sektörlerinde bu oran daha da yüksektir.
📌Ancak suistimali yalnızca belirli sektörlere veya çalışan gruplarına indirgemek yanıltıcı olabilir. Suistimalin doğası, organizasyon yapısı, liderlik anlayışı ve şirket kültürüyle doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle liderlerin suistimali bir tehdit olarak görmek yerine, yönetilebilir bir risk olarak ele almaları gerekmektedir.
Araştırmanın sonuçları çarpıcı:
📌Suistimalciler genellikle yalnız ve otoriter sanılsa da, araştırmalar aksini gösteriyor. Çoğu arkadaş canlısı (%53), ikna kabiliyeti yüksek (%45) ve sevilen (%39) kişilerden oluşuyor.
📌Pozisyon Bazında Suistimal
Müdür altı çalışanlar tarafından gerçekleştirilen suistimallerin oranı 2024'te %52’ye ulaşmış durumda ancak genellikle daha küçük çaplı oluyor.
Üst yönetimde ise suistimalin maliyeti çok daha yüksek. 1 milyon TL ve üzeri kayıplara neden olan vakalarda üst düzey yöneticilerin rolü büyük.
📌Cinsiyet ve Yaş Faktörü
2020’de suistimalin yüzde 92’si erkekler yüzde 8'i kadınlar tarafından gerçekleştirilirken, 2024’te bu oran yüzde 75’i erkek, yüzde 25’i kadın olarak saptanmış. Suistimalin en sık yaşandığı yaş aralığı 26-45. Finansal baskılar, kariyer hırsı ve organizasyon içindeki güç dinamikleri bu eğilimi besliyor gibi görünüyor.
💫Suistimalle mücadelede alınabilecek önlemler:
📌Şeffaflık ve Etik Liderlik: Üst yönetimin örnek olması, hesap verebilirliği teşvik etmesi şart.
📌Etkili İç Denetim: Riskli süreçlerin sıkı denetlenmesi, kontrol mekanizmalarının güçlendirilmesi gerekir.
📌Psikolojik Güvenlik Ortamı: Çalışanların korkmadan ihbar mekanizmalarını kullanabilmesi sağlanmalıdır.
📌Eğitim ve Farkındalık: Suistimalin zararlarını anlatan eğitimler, etik farkındalığı artırır.
💫Her seviyede suistimal görülse de liderlerin yönetim anlayışını, etik ve ahlaki değerlerlerini, suistimalin tanımını nasıl yaptığını kritik buluyorum.
💫Suistimali yalnızca bir tehdit olarak görmek yerine, şirketin etik değerlerini ve organizasyonel yapısını güçlendiren bir öğrenme fırsatına çevirmek mümkündür. Güçlü liderlik ve şeffaf yönetim anlayışı, iş dünyasında suistimalin önüne geçmenin etkili yolarından olabilir.
Kaynaklar:
📕Daha detaylı okuma yapmak için; (Bir Suistimalcinin Profili 2024)
🎧Ben okumayayım dinleyeyim derseniz;
Evrim Kuran, Oytun Önder ile bu konudaki harika podcast yapmışlar mutlaka dinleyin. Evrim Kuran ile 3+3 💫Çok çarpıcı şekilde işleniyor konu; aslında sadece şirketler değil toplumsal bir sorun olduğunu göreceksiniz.
Kıymetle kalın,
Elif Yeniçeri
Yorumlar